De moderne cultuur en de onttovering van de wereld: Moreel relativisme en instrumenteel rationalisme in Nederland

nleiding Naar Max Webers ideeën over de onttovering van de wereld wordt vandaag de dag overwegend verwezen in godsdienstsociologische studies over secularisering en ontkerkelijking (bijvoorbeeld Verweij 1998: 16-17; Te Grotenhuis 1998: 59; De Hart in dit nummer). Naast een afnemende referentie aan het bovennatuurlijke behelst de onttovering van de wereld logischerwijze echter ook een toenemende binnenwereldlijke oriëntatie. Dit blijkt uit het feit dat secularisering door godsdienstsociologen nauw verbonden wordt geacht met twee andere processen, die allebei de toename van zo’n binnenwereldlijke oriëntatie veronderstellen: individualisering (Peters, 1993) en rationalisering (Iannaccone et al., 1998). Een modern onttoverd wereldbeeld behoeft derhalve niet noodzakelijkerwijze (negatief) te worden opgevat als gekenmerkt door een ontbrekende referentie aan een bovennatuurlijke orde, die het aardse leven beheerst en van zin en betekenis voorziet, maar kan ook (positief) worden omschreven als gekenmerkt door een tweeledige binnenwereldlijke oriëntatie. In de eerste plaats neemt onder invloed van secularisering de mogelijkheid af om het leven te voorzien van een ‘objectieve’ zin, die onbetwijfelbare betekenissen en morele richtlijnen verschaft: ‘door toedoen van de “onttovering van de wereld” (komt) iedere waardenhiërarchie ogenblikkelijk ter discussie (te staan) en (wordt) daarmee in principe ongeloofwaardig (...) Nietzsche’s “dood van God” (maakt) als een “onttovering van de wereld” iedere waardenhiërarchie tot een historisch gegroeide en slechts subjectief-relevante waarheid’ (Zijderveld 1974: 122). Uit binnen- en buitenlands empirisch onderzoek blijkt dan ook dat onkerkelijken traditionele waarden in sterkere mate afwijzen dan kerkelijken (bijvoorbeeld Davis en Robinson 1996; Middendorp 1991; Olson en Carroll 1992; Woodrum 1988a; 1988b). Wij duiden deze afwijzing aan als moreel relativisme: het idee dat verschillende manieren van leven niet in termen van (on)aanvaardbaarheid kunnen worden geordend, zodat slechts individuele vrijheid en aanvaarding van culturele verschillen als richtinggevende beginselen kunnen worden aanvaard. ..

Jongeren en hun vrijwillig engagement: een nieuwe stijl van vrijwilligerswerk?

status: publishe

Moderne slavernij of gewoon werk?

__Abstract__ Rede, uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Migratie, toezicht en criminaliteit aan de Erasmus Universiteit Rotterdam te Rotterdam op 2 december 201

Werken in de marge

A large number of former unaccompanied minors in the Netherlands leave for unknown destinations during the asylum procedure or after being rejected. In this contribution the authors provide answers to the question how undocumented (former) unaccompanied minors provide for their iving and housing. The study is based on interviews with 118 former undocumented unaccompanied minors who were recruited through the personal networks of the researchers and through contacts with representatives of (private) organizations who support the youngsters. The undocumented minors are excluded from formal employment as well as provisions of the welfare state. By far the largest group of the undocumented (former) unaccompanied minors has never been involved in criminal activities and only one third of them work in the informal economy. The sectors in which these youngsters perform informal work vary from cleaning and construction to catering and personal services. The work is characterized by uncertain working hours. There are often few hours available and the work often takes place on call. The pay is meagre and few respondents can survive exclusively on their earnings. The undocumented (former) unaccompanied minors are mainly supported by friends and private organizations for their living and housing. It is because of this support that the youngsters do not roam the streets and can continue their illegal stay in the Netherlands. The strong orientation of the youngsters towards a lawful residence in the Netherlands causes them to fear the risks of arrest while working, so they rather settle for the limited support of private organizations and friends. The support of private organizations and the focus of the youngsters towards a lawful stay thus constitute a buffer against exploitation